Jak zrobić sos Worcestershire w domu? Przepis i zamienniki

Sos Worcestershire to płynny sos kulinarny o korzennym smaku i aromacie, który pochodzi z Anglii. Jest to jeden z najbardziej znanych i popularnych sosów na świecie, który dodaje charakteru wielu potrawom. W tym artykule dowiesz się, co to jest sos Worcestershire, jak go zrobić w domu i do czego go używać.

Co to jest sos Worcestershire?

Sos Worcestershire (wymawiany jako [ˈwʊstər] lub [ˈwʊstərʃər]) to fermentowany sos kulinarny, który powstał w XIX wieku w mieście Worcester w Anglii. Jego oryginalna receptura została stworzona przez dwóch chemików, Johna Wheeleya Lea i Williama Henry’ego Perrinsa, którzy próbowali odtworzyć egzotyczny smak sosu przywiezionego z Indii przez lorda Sandysa. Ich pierwsza próba nie była udana, więc zostawili sos w beczce w piwnicy i zapomnieli o nim na kilka lat. Kiedy ponownie go spróbowali, okazało się, że sos nabrał głębokiego i pikantnego smaku dzięki procesowi starzenia i fermentacji. W 1837 roku rozpoczęli produkcję i sprzedaż sosu pod nazwą Lea & Perrins Worcestershire Sauce.

Sos Worcestershire składa się z wielu składników, które nadają mu złożony smak i zapach. Podstawą jest ocet słodowy (z jęczmienia) i ocet winny, do których dodaje się sos z fermentowanych anchois (sardelek), ekstrakt z tamaryndowca (owocu tropikalnego drzewa), cebulę, czosnek, melasę (gęsty syrop z trzciny cukrowej), cukier, sól i różne przyprawy, takie jak pieprz, goździki, imbir, musztarda czy liść laurowy. Sos Worcestershire dojrzewa przed butelkowaniem przez około 18 miesięcy, co sprawia, że jest lepki i ciemnobrązowy.

Sos Worcestershire jest bogaty w witaminy i minerały, takie jak witamina B6, żelazo, magnez i potas. Nie zawiera cholesterolu, tłuszczów, konserwantów ani glutenu. Zawiera jednak dużo sodu i cukru, więc należy go używać z umiarem.

Jak zrobić sos Worcestershire w domu?

Sos Worcestershire można kupić w większości sklepów spożywczych lub zamówić przez internet. Jednak jeśli chcesz spróbować zrobić go samodzielnie w domu, możesz skorzystać z prostszego przepisu, który nie wymaga długiego czasu dojrzewania ani trudno dostępnych składników. Oto co potrzebujesz:

• 60 g anchois w puszce lub słoiku
• 1 cebula
• 5 cm kawałek imbiru
• 8 ząbków czosnku
• 500 ml octu jabłkowego
• 3 łyżki sosu rybnego
• 2 laski kardamonu
• 2 łyżki soli
• 2 łyżki cukru brązowego (lub miodu lub syropu klonowego)
• 4 łyżki melasy
• 50 ml pasty z tamaryndowca
• 1 łyżka płatków czerwonej papryki
• 1 łyżka musztardy
• 1 łyżeczka goździków
• 1 łyżeczka pieprzu
• ½ łyżeczki mielonego cynamonu

A oto kroki przygotowania:

1. Anchois odsącz z oleju lub zalewy i włóż do blendera. Zmiksuj na gładką masę.
2. Cebulę, imbir i czosnek obierz i pokrój na drobne kawałki. Dodaj do blendera i zmiksuj razem z anchoisami.
3. Przelej zawartość blendera do dużego garnka. Dodaj ocet jabłkowy, sos rybny, kardamon, sól, cukier, melasę, pastę z tamaryndowca, paprykę, musztardę, goździki, pieprz i cynamon. Wymieszaj wszystko dokładnie.
4. Zagotuj sos na średnim ogniu, mieszając od czasu do czasu. Zmniejsz ogień i gotuj na wolnym ogniu przez około godzinę, aż sos zgęstnieje i nabierze ciemnego koloru.
5. Zdejmij sos z ognia i przecedź przez sitko lub gazę, aby usunąć grudki i resztki przypraw. Przelej sos do czystych butelek lub słoików i szczelnie zamknij.
6. Przechowuj sos w lodówce przez kilka tygodni lub nawet miesięcy. Przed użyciem wstrząśnij butelką lub słoikiem. Do czego używać sosu Worcestershire?

Sos Worcestershire jest niezwykle uniwersalnym sosem, który pasuje do wielu dań i potraw. Możesz go używać jako:

• Dodatek do mięs, takich jak stek, pieczeń, gulasz czy kotlety. Sos Worcestershire podkreśli smak i soczystość mięsa oraz nada mu lekko pikantną nutę.
• Składnik marynaty do mięs lub warzyw z grilla. Wymieszaj sos Worcestershire z olejem, octem, czosnkiem i ulubionymi ziołami i przyprawami. Następnie polej nim mięso lub warzywa i odstaw na kilka godzin lub na noc do lodówki. Potem wystarczy tylko upiec na grillu lub w piekarniku.
• Sos do sałatek. Wymieszaj sos Worcestershire z majonezem, jogurtem naturalnym lub śmietaną. Dodaj trochę soli, pieprzu i cukru oraz posiekane zioła, np. pietruszkę lub koperek. Taki sos świetnie pasuje do sałatki z kurczakiem, jajkiem, serem czy makaronem.
• Przyprawa do zup. Dodaj kilka kropel sosu Worcestershire do zupy pomidorowej, jarzynowej, grochowej czy innej ulubionej zupy. Sos Worcestershire nada jej głębi smaku i aromatu.
• Składnik w sosach. Możesz dodać sos Worcestershire do sosu pomidorowego, beszamelowego, pieczeniowego czy innego sosu, który podajesz z mięsem, rybą czy warzywami. Sos Worcestershire sprawi, że sos będzie bardziej intensywny i wyrazisty.
• Dodatek do koktajli. Sos Worcestershire jest nieodłącznym składnikiem słynnego drinka Krwawa Mary (Bloody Mary), który składa się z wódki, soku pomidorowego, soku z cytryny, soli, pieprzu i tabasco. Sos Worcestershire dodaje drinkowi charakteru i pikantności.

Dlaczego warto mieć sos Worcestershire w swojej kuchni?

Sos Worcestershire to nie tylko smaczny dodatek do wielu dań, ale także źródło wielu korzyści dla zdrowia i urody. Oto kilka powodów, dla których warto mieć sos Worcestershire w swojej kuchni:

Sos Worcestershire poprawia trawienie. Zawiera ocet, który stymuluje wydzielanie soków żołądkowych i pomaga w rozkładzie pokarmu. Ponadto zawiera anchois, które są bogate w białko i kwasy tłuszczowe omega-3, które wspierają pracę jelit i zapobiegają zaparciom.

Sos Worcestershire wzmacnia odporność. Zawiera wiele witamin i minerałów, takich jak witamina B6, żelazo, magnez i potas, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Ponadto zawiera przyprawy, takie jak imbir, goździki czy pieprz, które mają działanie przeciwzapalne i antybakteryjne.

Sos Worcestershire poprawia nastrój. Zawiera melasę, która jest źródłem tryptofanu, aminokwasu niezbędnego do produkcji serotoniny, hormonu szczęścia. Ponadto zawiera tamaryndowiec, który ma właściwości antydepresyjne i uspokajające.

Jak zastąpić sos Worcestershire?

Sos Worcestershire jest niepowtarzalnym sosem o złożonym smaku i aromacie, który trudno zastąpić innym produktem. Jednak jeśli nie masz go pod ręką lub nie lubisz jego smaku, możesz spróbować użyć jednego z poniższych zamienników, które mają podobne właściwości i składniki:

1. Ocet balsamiczny – to gęsty i ciemny ocet winny o słodko-kwaśnym smaku, który pochodzi z Włoch. Zawiera ocet winny i sok z winogron, które są poddawane procesowi redukcji i starzenia. Ocet balsamiczny nadaje potrawom głębi smaku i koloru. Możesz go użyć w proporcji 1:1 zamiast sosu Worcestershire.
2. Sos sojowy – to płynny sos kulinarny o słono-kwaśnym smaku, który pochodzi z Azji. Zawiera soję, wodę, sól i pszenicę, które są poddawane procesowi fermentacji. Sos sojowy nadaje potrawom umami, czyli piąty smak. Możesz go użyć w proporcji 1:1 zamiast sosu Worcestershire, ale uważaj na ilość soli.
3. Sos rybny – to płynny sos kulinarny o rybnym smaku i zapachu, który pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej. Zawiera ryby lub krewetki, wodę i sól, które są poddawane procesowi fermentacji. Sos rybny nadaje potrawom intensywny smak i aromat. Możesz go użyć w proporcji 1:1 zamiast sosu Worcestershire, ale uważaj na ilość soli i zapachu.
4. Sos ostrygowy – to gęsty i ciemny sos kulinarny o słodko-słonym smaku, który pochodzi z Chin. Zawiera ostrygi, wodę, cukier, sól i skrobię kukurydzianą, które są gotowane razem. Sos ostrygowy nadaje potrawom bogaty smak i lepkość. Możesz go użyć w proporcji 1:1 zamiast sosu Worcestershire.
5. Pasta z sardeli – to gęsta pasta kulinarna o rybnym smaku i zapachu, która pochodzi z Europy. Zawiera sardelki, oliwę, ocet i przyprawy, które są rozdrobnione razem. Pasta z sardeli nadaje potrawom pikantność i charakter. Możesz jej użyć w proporcji 1 łyżeczka na ¼ szklanki sosu Worcestershire.

Jak dopasować zamiennik do potrawy?

Wybór odpowiedniego zamiennika dla sosu Worcestershire zależy od rodzaju potrawy, do której chcesz go dodać. Niektóre zamienniki mogą lepiej pasować do niektórych dań niż inne. Oto kilka porad i wskazówek dotyczących wyboru odpowiedniego substytutu:

• Jeśli chcesz dodać sos Worcestershire do mięsa lub marynaty do mięsa, możesz spróbować użyć octu balsamicznego lub pasty z sardeli. Te zamienniki podkreślą smak i soczystość mięsa oraz dodadzą mu lekko pikantnej nuty.
• Jeśli chcesz dodać sos Worcestershire do sałatki lub sosu do sałatki, możesz spróbować użyć sosu sojowego lub sosu rybnego. Te zamienniki dodadzą sałatce umami i słoności oraz sprawią, że będzie bardziej sycąca.
• Jeśli chcesz dodać sos Worcestershire do zupy lub sosu do zupy, możesz spróbować użyć sosu ostrygowego lub octu balsamicznego. Te zamienniki nadadzą zupie lub sosowi głębi smaku
  i koloru. Możesz go użyć w proporcji 1:1 zamiast sosu Worcestershire.
• Jeśli chcesz dodać sos Worcestershire do koktajlu lub drinka, możesz spróbować użyć sosu sojowego lub sosu rybnego. Te zamienniki dodadzą koktajlowi lub drinkowi umami i pikantności oraz sprawią, że będzie bardziej orzeźwiający.